Coördinatie en overleg
Met het Jeugddecreet van 23 november 2023 en het besluit tot uitvoering ervan streeft de Vlaamse Regering naar een concreet jeugd- en kinderrechtenbeleid met:
Coördinatie
Coördinerend minister
In 1997 duidde de Vlaamse Regering voor de eerste keer een coördinerende minister voor kinderrechten aan. In 1999 volgde er ook een minister van jeugd(beleid). Sinds 2004 voert één minister deze functie uit: de Vlaamse minister van Jeugd.
De Vlaamse minister van Jeugd heeft een coördinerende functie en kan niet tussenkomen in de bevoegdheden van zijn collega-ministers, maar hij kan hen er wel op aanspreken. Het is de bedoeling dat de minister gesprekken aangaat over bepaalde thema’s, boodschappen overbrengt, op knelpunten wijst en oplossingen vraagt. De minister van Jeugd kan zijn collega-ministers doorverwijzen naar de instrumenten binnen het jeugd- en kinderrechtenbeleid.
Coördinerende administratie
Om de minister in zijn functie te ondersteunen, werd een coördinerende administratie aangeduid. Dat is het Departement Cultuur, Jeugd en Media. Het departement staat in voor de ondersteuning en vorming van de aanspreekpunten jeugd- en kinderrechtenbeleid, en voor de organisatie en het secretariaat van het horizontaal overleg jeugd- en kinderrechtenbeleid.
Het Jeugddecreet van 23 november 2023 geeft het Departement Cultuur, Jeugd en Media expliciet de taak het netwerk van aanspreekpunten jeugd- en kinderrechtenbeleid te coördineren, net als het Vlaams jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan en de verslaggeving erover voor te bereiden. Het departement geeft ook advies over de kind- en jongereneffectrapporten (JoKER).
Horizontaal overleg jeugd- en kinderrechtenbeleid
Het horizontaal overleg jeugd- en kinderrechtenbeleid is een horizontaal overlegplatform voor jeugd- en kinderrechtenorganisaties die vanuit een gouvernementeel, niet-gouvernementeel of academisch kader werken. Dit formele orgaan draagt bij aan de voorbereiding van het Vlaamse jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan door mee te werken aan de omgevingsanalyse en de selectie van de prioritaire, transversale doelstellingen.
Daarnaast staat het horizontaal overleg in om:
- de voortgang van de uitvoering van het Vlaamse jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan en het Verdrag inzake de Rechten van het Kind op te volgen, en om voorstellen te formuleren om het plan bij te sturen.
- de effecten van het Vlaamse beleid op kinderen, jongeren en hun rechten in te schatten.
- de resultaten van het verticale overleg jeugd- en kinderrechtenbeleid op te volgen.
Het horizontaal overleg bekijkt de strategische lijnen van het Vlaamse jeugd- en kinderrechtenbeleid en ontwikkelt een visie. Het is daarnaast ook de plek bij uitstek voor de minister, het departement en het middenveld om te netwerken en informatie uit te wisselen (over inhoudelijke ontwikkelingen, bepaalde dossiers, decreetsaanpassingen, studiedagen en interessante publicaties).
Samenstelling
Op het horizontaal overleg worden, naast het Departement Cultuur, Jeugd en Media, de aanspreekpunten jeugd- en kinderrechtenbeleid en de intermediaire organisaties Jeugd, de volgende organisaties uitgenodigd:
- de Vlaamse Gemeenschapscommissie
- de VRT
- het Kinderrechtencommissariaat
- het wetenschappelijk steunpunt jeugd
- de Nationale Commissie voor de Rechten van het Kind
- het Belgisch Comité voor UNICEF
- Mediawijs
- Child Focus
Daarnaast wordt ook vertegenwoordiging uit het jeugdwerk uitgenodigd.
Verticaal overleg
Alle Vlaamse ministers organiseren jaarlijks voor hun eigen bevoegdheden, ter voorbereiding van de beleidsnota en de beleids- en begrotingstoelichting, een verticaal overleg jeugd- en kinderrechtenbeleid.
Volgens het besluit tot uitvoering van het Jeugddecreet van 23 november 2023 doen ze dat in minimale aanwezigheid van het Kinderrechtencommissariaat, de Vlaamse Jeugdraad en de bevoegde aanspreekpunten van de betrokken departementen en agentschappen. Het overleg kadert in de voorbereiding van de beleidsnota en de jaarlijkse beleids- en begrotingstoelichting.
De manier waarop elk beleidsveld het verticaal overleg invult, kan verschillen. Een draaiboek wordt ter beschikking gesteld om het proces goed te laten verlopen. Er moet essentieel overleg plaatsvinden over de geplande beleidsinitiatieven voor kinderen, jongeren en hun rechten - in het bijzonder die beleidsinitiatieven die (nog) niet kaderen in het jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan.
Aanspreekpunten jeugd- en kinderrechtenbeleid
Om de aandacht voor kinderen, jongeren en hun rechten levend te houden in alle beleidsdomeinen, wees de Vlaamse overheid aanspreekpunten aan binnen alle departementen en agentschappen die relevant zijn voor kinderen en jongeren. De aanspreekpunten hebben in hoofdzaak een beleidsondersteunende opdracht met heel wat denkwerk en een aantal bijhorende concrete taken, afhankelijk van hun eigen expertise.
De aanspreekpunten jeugd- en kinderrechtenbeleid hebben de volgende taken:
- een bijdrage leveren om het Vlaamse jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan voor te bereiden;
- zorgen voor de monitoring van en verslaggeving over de uitvoering van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind en het Vlaamse jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan;
- de effecten van het beleid op kinderen en jongeren en hun rechten inschatten dat door hun departement of agentschap wordt voorbereid of uitgevoerd;
- zorgen voor de monitoring van en verslaggeving over de uitvoering van andere initiatieven van de Vlaamse Regering om het Vlaamse jeugd- en kinderrechtenbeleid uit te voeren;
- bijdragen en deelnemen aan het horizontaal overleg jeugd- en kinderrechtenbeleid en aan het verticaal overleg jeugd- en kinderrechtenbeleid van het beleidsdomein waarvoor het aanspreekpunt is aangewezen.