Aantal vrijetijdsactiviteiten in Vlaanderen
Januari 2023
Definitie
Het dashboard toont het aantal vrijetijdsactiviteiten in de gemeente in verhouding tot een vergelijkingsgroep en biedt inzicht in het vrijetijdsaanbod in Vlaanderen.
Culturele - en vrijetijdsactiviteiten zijn initiatieven of publieke locaties met een vrijetijds- of culturele inslag. Vaak gaat het om een evenement: een tijdelijke activiteit zoals een workshop, een theatervoorstelling of een eetfestijn waarbij de vrijetijdsbeleving primeert. Het gaat evengoed om locaties die op zichzelf bezocht kunnen worden en waar het vrijetijdsgehalte de bovenhand krijgt.
De lokale vrijetijdsmonitor vertrekt van 27 activiteiten die in de UiTdatabank van publiq vrijblijvend werden geregistreerd door de lokale besturen zelf en door particuliere cultuur-, jeugd-, of sportorganisatoren.
Publiq is specialist in de communicatie van het gevarieerde, publieke vrijetijdsaanbod. Dit steunpunt definieert de activiteiten als volgt:
Begeleide uitstap of rondleiding
Een excursie, groepsbezoek, reis, rondleiding, toer, boottocht of rondvaart, rondvlucht of vlucht in het kader van architectuur, erfgoed, geschiedenis, kunst en kunsteducatie, landbouw en platteland, milieu en natuur, samenleving, wetenschap, zingeving, filosofie, religie of meerdere kunstvormen.
Beurs
Een gelegenheid waarbij producten en diensten binnen een bepaald vakgebied aan het publiek worden voorgesteld om hun kennis erover te verbreden. Thema's kunnen variëren van antiek en brocante, erfgoed, gezondheid en welzijn, literatuur, milieu en natuur, samenleving, comics, voeding, wetenschap of meerdere kunstvormen.
Concert of muziekvoorstelling
Een publieke muziekuitvoering in verschillende mogelijke genres, bijvoorbeeld amusementsmuziek, dance, folk en wereldmuziek, hiphop, R&B en rap, jazz en blues, klassieke muziek, pop en rock.
Congres of studiedag
Een bijeenkomst in een wetenschappelijk kader om kennis te vergaren over bijvoorbeeld computer en techniek, erfgoed, geschiedenis, literatuur, milieu en natuur, opvoeding, mensen en relaties; of om creativiteit, gezondheid en zorg, poëzie, samenleving, wetenschap, zingeving, filosofie of religie te promoten.
Cursus of workshop
Een les of een reeks lessen om bepaalde vaardigheden in een specifiek vakgebied aan te leren. Hier gaat het bijvoorbeeld om dans, kunsten en erfgoed, muziek, sport, samenleving, gezondheid, zingeving of wetenschap.
Dansvoorstelling
De vertoning van een muziekstuk waarop individuen of een dansgroep ritmisch bewegen. Er zijn voorstellingen van ballet en klassieke dans, moderne dans, stijl- en salondans, volksdans en werelddans.
Eet- of drinkgelegenheid
Een eet- en drinkgelegenheid die niet onder de reguliere horeca valt.
Festival
Een periodieke reeks van voorstellingen in een bepaald verband. Een festival kan verschillende genres omarmen, bijvoorbeeld amusementsmuziek, circus, dance, folk en wereldmuziek, humor en comedy, jazz en blues, klassieke muziek, kunst en kunsteducatie, literatuur, pop en rock, samenleving, tekst- en muziektheater, wetenschap of meerdere filmgenres en kunstvormen.
Festiviteit
Een tijdelijk feestelijk dorp of viering met attracties en randanimatie.
Fiets- of wandelroute
Een uitgestippeld vast traject voor groepen of individuele fietsers en wandelaars.
Filmvoorstelling
Actie- en avonturenfilm, animatie- en kinderfilm, documentaire en reportage, drama, filmmusical, griezelfilm of horror, historische film, komedie, kortfilm, science fiction, of thriller.
Kamp of vakantie
Een georganiseerd, tijdelijk groepsverblijf of gebeuren vol avontuur, creativiteit, koken, natuur, sport of technologie.
Kermis of feestelijkheid
Een tijdelijk feestdorp of een viering met attracties en randanimatie.
Lezing, congres of studiedag
Een thematische voordracht of een interview voor publiek.
Markt of braderie
Een (rommel)markt of winkelweek met verkoop op straat. Markten en braderieën worden gehouden in willekeurig thema's, of in thema's die specifiek gericht zijn op antiek en brocante, economie, gezondheid en welzijn, landbouw en platteland, literatuur, samenleving, milieu en natuur, of op meerdere kunstvormen.
Museum of galerij
Een gebouw waarin al dan niet erkende voorwerpen over kunst, samenleving of wetenschap worden tentoongesteld.
Natuurgebied, park of tuin
Een uitgestrekt terrein waarin mogelijks wilde dieren leven. Het kan gaan om een opengesteld landgoed of afgebakende ruimte die de gemeente beheert. Hieronder vallen ook stads- en dorpsgezichten.
Opendeurdag
Een dag waarop het publiek een monument, bedrijf of organisatie vrij kan bezichtigen.
Party of fuif
Een feestje of een bepaald clubevent.
Recreatiedomein of -centrum
Een locatie met infrastructuur en animatie voor ontspanning.
Spel of quiz
Quizzen en gaming events.
Sportactiviteit of -wedstrijd
Het gaat bijvoorbeeld om atletiek, wandelen, fietsen, bal- of racketsport, fitness, gymnastiek, dans, vechtsport, lucht- of motorsport, omnisport, outdoor en adventure, volkssporten, zwemmen en watersport.
Sportwedstrijd bekijken
Het aanschouwen van een sportactiviteit.
Tentoonstelling
Tijdens een tentoonstelling kunnen de bezoekers voorwerpen bezichtigen over bijvoorbeeld architectuur, audiovisuele kunst, beeldhouwkunst, decoratieve kunst, design, erfgoed, fotografie, geschiedenis, grafiek, installatiekunst, literatuur, milieu en natuur, mode, samenleving, schilderkunst, wetenschap of meerdere kunstvormen.
Theatervoorstelling
Een vertoning van circus, figuren- en poppentheater, humor en comedy, mime en bewegingstheater, musical, opera en operette, tekst- en muziektheater, of een combinatie van deze.
Thema- of pretpark
Een amusementsoord dat meestal tegen een toegangsprijs grote attracties openstelt.
Zaal of expohal
Een overdekte ruimte waarin verschillende soorten evenementen kunnen plaatsvinden.
Naast deze 27 activiteiten uit de UiTdatabank, vult de lokale vrijetijdsmonitor aan met 7 activiteiten die tot in 2019 via BIOS3 en CCinC werden opgevraagd bij de bibliotheken en de cultuurhuizen. Die leveren de nodige data aan, maar het is voor een stad of gemeente niet noodzakelijk dat de bijkomende activiteiten uitsluitend in de bibliotheek of een cultuurhuis plaatsvinden.
Auteurslezing
Een auteur of illustrator komt in een auteurslezing praten over en of voorlezen uit eigen werk.
Debat
Discussies tussen sprekers en of het publiek over een bepaald thema.
Loopbaanstimulerende activiteit
Een activiteit waarmee de organisatie haar deelnemers wil aanzetten om hun loopbaan verder uit te bouwen, bijvoorbeeld met een workshop over solliciteren.
Podcast
Een radioprogramma dat niet live via de ether, maar via het internet kan worden beluisterd wanneer de luisteraar dat zelf wil. Een podcast gaat meer dan een klassiek radioprogramma dieper in op een specifiek onderwerp. Een organisatie kan met een podcast bijvoorbeeld een wandeling uitstippelen, of een luisterbank of -box installeren.
Taalcursus
Een taalcursus heeft als doel de deelnemers een taal aan te leren.
Taalstimulerende activiteit
Een activiteit waarmee de organisatie haar deelnemers wil aanzetten om een taal ook te kunnen beheersen buiten een leercontext, bijvoorbeeld met conversatietafels.
Themastand
Met een themastand zet de organisatie een bepaald onderwerp in de kijker met bijvoorbeeld een aantrekkelijk aangeklede tafel vol materiaal over een bepaald onderwerp.
Bron
2017: UiTdatabank van Publiq
2021: Registratietool lokale vrijetijdsmonitor, UiTdatabank van Publiq
Leveringsperiode
De UiT-data over werkjaar 2021 werden aangeleverd op 21 januari 2022. Deze werden nadien vervolledigd op 3 oktober 2022.
De data van de registratietool stroomden binnen tussen maart en september 2022 over werkjaar 2021.
Vergelijkbaar in tijd
In de lokale vrijetijdsmonitor kunnen de UiT-data worden vergeleken voor de referentiejaren 2017 en 2021.
Daarnaast zijn op de website van het Departement Cultuur, Jeugd en Media data over de bibliotheken en de cultuurhuizen beschikbaar die van 2006 tot en met 2019 door het uitgedoofde registratiesystemen BIOS3 en CCinC werden opgevraagd.
Originele vraagstelling
In de UiTdatabank: Welk type activiteiten of vrijetijdslocaties waren beschikbaar voor deelname of bezoek in 2021?
In de registratietool van de lokale vrijetijdsmonitor: Organiseert uw gemeente onderstaande vrijetijdsactiviteiten die niet in de UiTdatabank geregistreerd zijn? Uw lokaal bestuur of verenigingen in uw gemeente kunnen de UiTdatabank van publiq reeds hebben ingevuld. Hieronder ziet u daarvan dan automatisch gegevens verschijnen. Mogelijk werd de UiTdatabank voor uw gemeente niet of onvolledig ingevuld. Geef daarom een raming van het aantal ontbrekende vrijetijdsactiviteiten.
Opmerkingen
De data tussen de lokale vrijetijdsmonitor en de UiTdatabank kunnen afwijkend zijn wat betreft de aantallen van het stads- of gemeentebestuur als type van organisator. Dat komt omdat de lokale vrijetijdsmonitor om een eventuele aanvulling vroeg op de activiteiten die de cultuur-, jeugd-, sport- of vrijetijdsdienst organiseren, indien deze geen gebruik maakt van de UiTdatabank. Ook andere stad- of gemeentediensten kunnen data in de UiTdatabank invoeren. Met de lokale vrijetijdsmonitor is dat niet het geval.
Het overzicht van activiteiten is niet exhaustief. De lokale vrijetijdsmonitor somt enkel de meest voorkomende activiteiten op om zo een vergelijking op basis van data mogelijk te maken.
Publiq heeft een overeenkomst met 94% van de Vlaamse steden en gemeenten. Dat steunpunt rolt een UiTnetwerk uit waarin de lokale besturen moeten aangeven welke activiteiten ze zelf organiseren.
Ook particulieren kunnen activiteiten in de UiTdatabank ingeven. Het is dan aan de stad of aan de gemeente om de externe organisatoren aan te moedigen om hun activiteiten zodanig in te brengen dat zij in de lokale UiTkalender worden opgenomen. Particulieren zijn o.a. kerkinstituten, zorginstellingen, de horeca, winkels, commerciële diensten, diensten voor natuur en milieu en private initiatieven allerhande.
Het is niet altijd eenvoudig om te onderscheiden wat gemeentelijk aanbod is en wat niet. Toch behoren de autonome gemeentebedrijven, lokale dienstencentra, OCMW’s, verzelfstandigde agentschappen, of de publiek-private samenwerkingen in dit overzicht tot de organisator Gemeentebestuur, naast het stads- of gemeentebestuur zelf en de diverse lokale diensten.
88% van alle steden en gemeenten in Vlaanderen registreerde data over het werkjaar 2021 in de registratietool van de lokale vrijetijdsmonitor. Dat zijn 263 vrijetijdsdiensten – op een totaal van 300 lokale besturen – die gegevens hebben ingevoerd. 44% van die vrijetijdsdiensten vulde specifiek de vragen in over aanbod en participatie Cultuur. In 2018 was dat 53% op een totaal van 232 vrijetijdsdiensten.
Ontdek hier welke steden en gemeenten aan de eigen bevraging van de lokale vrijetijdsmonitor hebben deelgenomen, evenals het percentage geregistreerde velden van de deelnemende gemeenten.
De coronapandemie van 2020 en 2021 heeft veel invloed op de representativiteit van de data over het werkjaar 2021. De data hebben betrekking op alle geplande activiteiten, ongeacht of ze wel of niet hebben plaatsgevonden omwille van de coronamaatregelen.