De organisatie van jeugdprojecten

Februari 2023

Definitie

Het dashboard geeft een percentage weer van gemeenten die jeugdprojecten organiseren. De data bieden inzicht in hoe de dienstverlening van de jeugd- of vrijetijdsdiensten evolueert. 

Jeugdprojecten zijn tijdelijke, periodieke initiatieven voor kinderen en jongeren. Het gaat om initiatieven die plaatsvinden in een bepaalde terugkerende periode in het jaar, bijvoorbeeld uitsluitend in de zomermaanden. Ze gaan door op basis van niet-commerciële doeleinden: doelen die de algemene, integrale ontwikkeling van kinderen en jongeren bevorderen. De initiatieven vinden plaats onder educatieve begeleiding en op vrijwillige basis. 

De gemeente organiseert zelf een of meer jeugdprojecten of in samenwerking met een partner. De gemeente kan ook beslissen om een initiatief van een externe organisator uitgebreid te ondersteunen, of om een specifiek initiatief niet te organiseren of te ondersteunen. 

De lokale vrijetijdsmonitor somt de volgende jeugdprojecten op: 

• Een activiteit in het kader van Lokale Helden 

Het gaat om een initiatief van VI.BE (voorheen bekend als Poppunt) waarmee gemeenten lokale artiesten, dj’s en performers in de schijnwerpers kunnen zetten. Gemeenten of verenigingen kunnen lokaal muzikaal talent in contact brengen met het lokale publiek door ze een podium te geven. Dat kan in een jeugdhuis, café, of fuifzaal zijn, maar evengoed op een festival- of concertpodium.  

Lokaal inzetten op muziek wakkert ondernemingszin aan en mobiliseert iedereen in de gemeente. Het haalt mensen naar buiten en brengt ze samen. Lokale Helden bevordert het draagvlak voor lokale muzikanten. Het laat zien dat muziek in de buurt leeft en helpt zo een lokale scene uit te bouwen. Sommige gemeenten gaan breder dan de muziekscene. Ze kiezen ook lokale helden onder lokale dichters, schrijvers, acteurs, dansers, circusartiesten, regisseurs, vertellers, cabaretiers of poppenspelers 

• Buitenspeeldag 

Het gaat om een initiatief dat met een uitgebreide mediacampagne kinderen van het eerste tot het zesde leerjaar stimuleert om in hun onmiddellijke woonomgeving te ravotten en te sporten. Kinderen kunnen zo bijvoorbeeld interessante speelplekken in de buurt ontdekken: knikkeren op de petanquebaan, kampen bouwen, springen op bungeetrampolines of in springkastelen, zandbaden, een watergevecht houden, skateboarden, nieuwe sporten uitproberen of meedoen aan een zeepkistenrace of touwenparcours.  

De buitenspeeldag vindt doorgaans plaats op een woensdagmiddag van 13.00 tot 17.00 uur. Die namiddag zendende kinderzenders zelfs geen programma’s uit om het buitenspelen extra aan te moedigen. 

• Dag of Week van de jeugd 

Het gaat om een dag waarop of een week waarin de gemeente gratis laagdrempelige kinder- en jongerenactiviteiten organiseert. Voorbeelden zijn: kindergrime, ballonnenclowns, knutselsessies of goochelworkshops, springkastelen of spelkussens, hindernissenbanen, karaoke of kajakken. Doorgaans komen de diverse jeugdverenigingen voor deze gelegenheid samen. Later op de dag krijgen jongeren rond de zestien jaar vaak nog een extra platform aangeboden. 

• Dag van de jeugdbeweging 

Op de derde vrijdag van oktober worden de jeugdbewegingen in de kijker gezet. Sommige gemeenten trakteren de leiding en de leden op een gratis ontbijt voordat ze in jeugdbewegingstenue naar school gaan. Later op de dag kunnen er massaspelen of concerten worden gegeven. Ook kunnen er gadgets worden uitgedeeld of kraampjes met lekkers worden opgesteld na de schooluren. De Dag van de jeugdbeweging gaat over in de Nacht van de jeugdbeweging. 

• Kinderfestival 

Het gaat om een festival met attracties die lijken op de attracties van een Dag of Week van de jeugd: minigolf, springkastelen, (kook)workshops, lopen op het water, een paardenmolen of diverse optredens. Het verschil met een Dag of Week van de jeugd is dat het kinderfestival op een of meer dagen doorheen het hele jaar kan plaatsvinden. In sommige gemeenten is het kinderfestival gratis, in andere moeten de kinderen toegang betalen. 

• Roefeldag (of een gelijkaardige opvolger) 

Het gaat om een uitprobeerdag waarop kinderen en tieners tussen zes en maximaal veertien jaar kunnen langsgaan bij lokale handelaars, bedrijven, verenigingen, instellingen of organisaties. Zo ontdekken zij de wereld van volwassenen: een ambacht, werking of functie, waarbij ze voor een dag de rol van bijvoorbeeld bibliothecaris, brandweerman, kapper, kelner, politieagent of verkoper op zich nemen. Of ze helpen de werknemers in de supermarkt, bij de dierenarts, bij de bakker of op de boerderij. Volwassenen leren op hun beurt wat kinderen boeiend vinden en kunnen daarop anticiperen.  De Roefeldag of een gelijkaardig initiatief is voor organisaties een uitgelezen kans om hun activiteiten bij kinderen en tieners te promoten om hen zo warm te kunnen maken voor de toekomst. 

• Speelstraat 

Het gaat om een straat in een woongebied die volledig of gedeeltelijk wordt afgesloten zodat kinderen er kunnen spelen. De speelstraat kan plaatsvinden op verschillende, al dan niet opeenvolgende, dagen in de schoolvakanties of op woensdagmiddag. De uren waarop de speelstraat ingericht wordt, kunnen per gemeente verschillen. In een speelstraat hebben voetgangers voorrang op andere weggebruikers, zoals fietsers. Doorgaand verkeer is in een speelstraat verboden.  

Een speelstraat kan maar pas worden ingericht als voldoende bewoners van de straat ermee akkoord gaan. Spelmateriaal mag dan op de openbare weg worden opgesteld. Daartussen kunnen de kinderen bijvoorbeeld skaten, badmintonnen, krijttekenen, steppen, voetballen of hinkelen. 

• Week van de amateurkunsten (WAK) of een gelijkaardig initiatief 

Het gaat om een week waarop de gemeente creatievelingen en verenigingen van verschillende amateurkunstendisciplines uitnodigt om met hun kunst naar buiten te komen. Deelnemende kunstenaars stellen hun werk tentoon in hun eigen huis, atelier of in de openbare ruimte. Ze houden interactieve sessies met bezoekers of treden op. De bedoeling is mensen die in hun vrije tijd bepaalde kunstvormen beoefenen, zichtbaar te maken. Het gaat bijvoorbeeld om lokale beeldend kunstenaars, dansers, fotografen, muzikanten, schrijvers, toneelspelers en zangers. WAK is een goede gelegenheid om het brede publiek kennis te laten maken met lokaal artistiek talent. 

Bron

2017, 2021: Registratietool lokale vrijetijdsmonitor  

Leveringsperiode

Van maart tot september 2022 over werkjaar 2021  

Vergelijkbaar in tijd

Referentiejaren 2017 en 2021 

Originele vraagstelling

Geef aan of en hoe de onderstaande jeugdprojecten in uw gemeente plaatsvinden. Klik op ‘Kies waarde’ om aan te geven wat van toepassing is. Slechts één antwoord is mogelijk. 

Antwoordmogelijkheden van ondersteuningsvormen: 

• alleen door de gemeente georganiseerd; 

• samen met een partner georganiseerd; 

• enkel door de gemeente ondersteund; 

• alleen door een externe organisator georganiseerd; 

• niet georganiseerd. 

Opmerkingen

Het overzicht van jeugdprojecten is niet exhaustief. De lokale vrijetijdsmonitor somt alleen de meest voorkomende projecten op om zo een vergelijking op basis van data te kunnen maken. 

Door de coronapandemie is het werkjaar 2021 geen weerspiegeling van een normaal werkjaar.  

87% van alle steden en gemeenten in Vlaanderen registreerde data over het werkjaar 2021 in de registratietool van de lokale vrijetijdsmonitor. Dat zijn 262 vrijetijdsdiensten – op een totaal van 300 lokale besturen – die gegevens hebben ingevoerd. 55% van die vrijetijdsdiensten vulde in 2021 specifiek de vragen in over aanbod en participatie Jeugd. In 2018 was dat 50% van 232 vrijetijdsdiensten.  

Ontdek hier welke steden en gemeenten aan de eigen bevraging van de lokale vrijetijdsmonitor hebben deelgenomen, evenals het percentage geregistreerde velden van de deelnemende gemeenten.