Aantal speelpleinwerkingen in Vlaanderen
Maart 2023
Definitie
Het dashboard toont jeugdinitiatieven per 10.000 kinderen en jongeren in de gemeente, in verhouding tot een vergelijkingsgroep. De data bieden inzicht in de aantallen en de geografische spreiding van het speelpleinwerk in Vlaanderen, meer bepaald in de lokale spreiding van de diverse lokale speelpleinwerkingen.
Speelpleinwerkingen behoren tot een ruime categorie die ook de Vlaams erkende jeugdbewegingen, jeugdverenigingen, jeugdinitiatieven en het open jeugdwerk in Vlaanderen omvat.
Raadpleeg ook de metadatafiches van:
In de schoolvakanties organiseren speelpleinwerkingen speelactiviteiten op een vaste plek. Deze werkingen staan open voorkinderen tot en met vijftien jaar. Met hun activiteiten willen ze de algemene en integrale ontwikkeling van de deelnemers bevorderen. Gemeenten kunnen de organisatie van een speelpleinwerking telkens op een andere manier invullen, maar het hoofddoel blijft spelen binnen een gestructureerd aanbod.
De Vlaamse Dienst Speelpleinwerk (VDS) definieert de volgende kenmerken van een speelpleinwerking:
-
Spelen als hoofddoel.
Op het speelplein is spelen geen middel om een extern doel te bereiken. Spelen is een doel op zich. Speelpleinwerk vindt namelijk plaats in de vrije tijd van kinderen. Ze kunnen die dan zelf en zonder agenda vormgeven.
Een speelpleinwerking brengt haar speelfunctie in de praktijk door dagelijks optimale speelkansen voor kinderen te bieden. Ze ontwikkelt daarvoor een prikkelende omgeving met diverse speelstimulansen. -
Kinderen als doelgroep.
Speelpleinwerk is door zijn specifieke eigenheid uitermate afgestemd op kinderen tot en met vijftien jaar. Het maakt geen onderscheid in afkomst, religie of achtergrond van een kind. Ook kinderen met een handicap zijn welkom. -
Jongeren zijn deel van de werking.
Speelpleinwerk is jeugdwerk. Ondanks een professionele omkadering bestaat de speelpleinbegeleiding uit jongeren. Hun taak bestaat erin om dagelijks een gevarieerd en aantrekkelijk activiteitenaanbod voor kinderen uit te werken. Door hun enthousiasme worden ze deskundigen in het uitlokken, ondersteunen, stimuleren en waardevoller maken van spelen.
-
Deelnemers kiezen zelf hoe vaak ze deelnemen.
Bij speelpleinwerk is geen langdurig en vastgelegd engagement van de deelnemers nodig. Het voorziet geen lidmaatschap en de kinderen hoeven niet elke dag aanwezig te zijn. Wie voor één dag komt, is even welkom als wie elke dag op het speelplein vertoeft.
-
Vindt plaats in de schoolvakanties.
Speelpleinwerk vindt in minstens één schoolvakantie van het jaar plaats. Overnachtingen zijn uitzonderlijke events en vormen dus geen regelmatige standaardactiviteit.
De steden en de gemeenten kunnen de organisatie van een speelpleinwerking op een andere manier invullen. Toch zorgen de bovenstaande vijf kenmerken er doorgaans voor dat een organisatie als speelpleinwerking benoemd wordt.
Bron
2017, 2021: Vlaamse Dienst Speelpleinwerk (VDS), registratietool lokale vrijetijdsmonitor
Leveringsperiode
VDS: juni 2022 over werkjaar 2021.
Lokale vrijetijdsmonitor: van maart tot september 2022 over werkjaar 2021.
Vergelijkbaar in tijd
Referentiejaren 2017 en 2021
Originele vraagstelling
In de registratietool van de lokale vrijetijdsmonitor wordt het aantal locaties van speelpleinwerkingen opgevraagd die door de gemeente zelf zijn ingericht. De gemeente moet dan het totale aantal locaties ingeven waar een speelpleinwerking plaatsvindt. Heeft de gemeente één werking op twee verschillende locaties, dan vult ze het getal ‘2’ in.
Daarnaast ontvangt de lokale vrijetijdsmonitor ook data over de speelpleinwerkingen van VDS. Die data worden gegenereerd van de website van de VDS, waarop speelpleinorganisatoren zelf een profiel moeten aanmaken.
Opmerkingen
De definitie van speelpleinwerking vat de basis van speelpleinwerk samen. Werkingen die niet aan de definitie voldoen, zijn in de ogen van de VDS geen speelpleinwerkingen.
Speelpleinwerk is geen eenheidsworst: speelpleinorganisatoren bepalen zelf het beleid. Door een verschil in organisatie of visie ontstaan er heel wat speelinitiatieven. De lokale vrijetijdsmonitor tracht met de input van de steden en gemeenten ook de speelpleinwerkingen in beeld te brengen die breder gaan dan de basis die VDS vooropstelt.
87% van alle steden en gemeenten in Vlaanderen registreerde data over het werkjaar 2021 in de registratietool van de lokale vrijetijdsmonitor. Dat zijn 262 vrijetijdsdiensten – op een totaal van 300 lokale besturen – die gegevens hebben ingevoerd. 55% van die vrijetijdsdiensten vulde in 2021 specifiek de vragen in over aanbod en participatie Jeugd. In 2018 was dat 50% van 232 vrijetijdsdiensten.
Ontdek hier welke steden en gemeenten aan de eigen bevraging van de lokale vrijetijdsmonitor hebben deelgenomen, evenals het percentage geregistreerde velden van de deelnemende gemeenten.