Aantal vrijwilligers en bestuursvrijwilligers in de sociaal-culturele verenigingen
Oktober 2023
Definitie
Het aantal vrijwilligers en bestuursvrijwilligers in sociaal-culturele verenigingen.
Vrijwilligers zorgen voor de goede gang van zaken. Zij programmeren en organiseren activiteiten voor leden en andere geïnteresseerden. Afhankelijk van de vereniging zijn deze activiteiten algemeen van opzet of toegespitst op een bepaalde doelgroep, zoals senioren of gezinnen; of toegespitst op een bepaald thema, zoals leefmilieu of cultuurbeleving.
Bestuursvrijwilligers nemen bestuurlijke taken op in de algemene vergadering, in de raad van bestuur of in andere structuren en geledingen van de organisatie op bovenlokaal niveau.
Een sociaal-culturele vereniging is een netwerk van afdelingen of groepen, die gericht is op zingeving en emancipatie van haar leden en deelnemers met oog voor persoonlijke en maatschappelijke ontplooiing. Sociaal-culturele verenigingen hebben verscheidene functies: gemeenschapsvormende, culturele, educatieve of maatschappelijke activeringsfuncties.
Bron
2017: SISCA 1.0
2021: vernieuwde registratiesysteem Sector Informatie Sociaal-Cultureel volwassenenwerk en Amateurkunsten (SISCA 2.0), registratietool lokale vrijetijdsmonitor
Leveringsperiode
2022 over werkjaar 2021
Vergelijkbaar in tijd
In de lokale vrijetijdsmonitor kunnen de SISCA-gegevens over sociaal-cultureel volwassenenwerk niet worden vergeleken voor de referentiejaren 2017 en 2021. Over beide referentiejaren wordt dan apart gerapporteerd met de toenmalige definities.
Originele vraagstelling
Deze cijfers zijn verkregen via de sociaal-culturele organisaties die Vlaanderen subsidieert op basis van het decreet sociaal-cultureel volwassenenwerk van 1 januari 2018.
Opmerkingen
Sinds 2021 wordt voor sociaal-cultureel volwassenenwerk niet meer in werksoorten gedacht. De lokale vrijetijdsmonitor nam in de rapportering over werkjaar 2017 nog de volgende werksoorten op:
Bewegingen
Het gaat om nationale organisaties die voor een ruim publiek rond een bepaald thema werken, bijvoorbeeld mobiliteit, actief burgerschap, vrede, armoedebestrijding of duurzaam omgaan met geld. Ze willen mensen in beweging brengen en organiseren daarom activiteiten die sensibiliseren, inzicht en vorming bieden en aanzetten tot sociale actie met oog op maatschappelijke verandering.
Vormingpluscentra
Deze pluralistische organisaties bieden een eigen programma-aanbod rond niet-formele educatie aan en zetten samenwerkingen op om het niet-formele educatieve aanbod in de eigen regio te versterken. Tot vormingpluscentra behoren ook volkshogescholen. Die centra organiseren korte of langere cursussen voor volwassenen over zeer uiteenlopende thema’s. Vaak gaat het over sociale en culturele vorming. Ook het opzetten van langdurende projecten, meestal in samenwerking met andere organisaties, behoort tot de kerntaken van vormingpluscentra of volkshogescholen.
Verenigingen
Het gaat om netwerken van plaatselijke afdelingen of groepen die focussen op zingeving aan en emancipatie van hun leden en van deelnemers aan de activiteiten die ze organiseren. Vrijwilligers zorgen voor de goede gang van zaken en programmeren activiteiten voor leden en andere geïnteresseerden. Afhankelijk van de vereniging zijn die activiteiten algemeen van aard of toegespitst op een bepaalde doelgroep, zoals senioren of gezinnen. Sociaal-culturele verenigingen kunnen ook rond een bepaald thema werken, zoals leefmilieu of cultuurbeleving.
Vormingsinstellingen
Ook de landelijke vormingsinstellingen bieden een ruim educatief aanbod voor volwassenen aan. Die kunnen er dan ook terecht voor laagdrempelige of diepgravende vorming. De vormingsinstellingen onderscheiden zich door hun specialisatie in een bepaald thema. Dat kan gaan over natuur en milieu, zingeving, zorg, persoonlijkheid of relaties. Maar ze onderscheiden zich ook door hun expertise met een bepaalde doelgroep, bijvoorbeeld personen met een handicap of werknemersgroepen. Vormingsinstellingen zijn onderverdeeld in drie subcategorieën:
Gespecialiseerde vormingsinstellingen
Een gespecialiseerde vormingsinstelling is een sociaal-culturele organisatie die gespecialiseerd is in de ontwikkeling van een educatief aanbod. De invalshoek is daarbij thematisch.
Syndicale vormingsinstellingen
Syndicale vormingsinstellingen zijn vzw's die gekoppeld zijn aan erkende vakorganisaties. Die vzw's zorgen voor een open educatief aanbod voor de leden van de vakorganisatie.
Vormingsinstellingen en hun federatie van vormingsdiensten voor personen met een handicap
Het gaat om landelijke vormingsinstellingen die via niet-formele educatie een sociaal-culturele werking ontplooien voor personen met een handicap en hun omgeving.
Vlaanderen subsidieert 129 organisaties van sociaal-cultureel volwassenenwerk op basis van het decreet sociaal-cultureel volwassenenwerk van 1 januari 2018. Ontdek hier welke organisaties dat zijn. Niet alle organisaties organiseren zich op lokaal niveau.
88% van alle steden en gemeenten in Vlaanderen registreerde data over het werkjaar 2021 in de registratietool van de lokale vrijetijdsmonitor. Dat zijn 263 vrijetijdsdiensten – op een totaal van 300 lokale besturen – die gegevens hebben ingevoerd. 44% van die vrijetijdsdiensten vulde specifiek de vragen in over aanbod en participatie Cultuur. In 2018 was dat 53% op een totaal van 232 vrijetijdsdiensten.
Ontdek hier welke steden en gemeenten aan de eigen bevraging van de lokale vrijetijdsmonitor hebben deelgenomen, evenals het percentage geregistreerde velden van de deelnemende gemeenten.